نقاشی خط را می‌توان شکلی از شعر دانست. هنرمندان فعال در زمینه نقاشی خط، شاعرانی هستند که کلمات را به رقصیدن وا می‌دارند تا اینگونه مخاطب علاوه بر دریافت حس از متن کشیده شده، احساس را در شکل بصری کلمات نیز بیایند. گفتیم که نقاشی خط، شکلی از شعر است. بیایید قبل از ادامه صحبت درباره نقاشی خط، کمی درباره شعر صحبت کنیم. پیشینه سرودن شعر به سال‌ها پیش برمی‌گردد. گاتاهای زرتشتی قدیمی‌ترین اشعار جهان‌اند که از نظر هجایی حالتی موزون دارند. به کلمه شعر دقت کنید، این کلمه ریشه‌ای عربی دارد و به از نظر لغوی به معنای احساس است. معادل فارسی کلمه شعر، واژه چکامه است و این واژه نیز معنایی مشابه کلمه شعر دارد. بنابرین شعر، هنری است که از احساس انسان سخن می‌گوید و احساسات مفاهیمی انتزاعی هستند، پس می‌توانیم نتیجه بگیریم که شعر به خودی خود، گونه‌ای از هنر انتزاعی است. هنر انتزاعی، هنری است که هنرمندان پیرو آن، از هیچ صورت یا شکل طبیعی در کار خود استفاده نمی‌کنند و برای بیان مفاهیم مختلف فقط از رنگ‌ها و فرم‌ها استفاده می‌کنند. چنین استفاده‌ای از رنگ‌ها و فرم‌ها در نقاشی خط نیز مشهود است، برای مثال هنرمندی که نقاشی خط می‌کشد، برای انتقال احساس غم در اثرش، باید صرفا از فرم ظاهری واژه غم استفاده کند. طبق تمام تعاریف بالا، می‌توانیم اینگونه نتیجه بگیریم که نقاشی خط، هنری صد در صد انتزاعی است.
نقاشی خط چگونه اوج گرفت؟
خوش نویسی و نقاشی خط، همواره در طول تاریخ وجود داشته‌اند اما می‌توان اینطور ادعا کرد که با ظهور اسلام، نقاشی خط جانی دوباره گرفت. دلیل چنین امری، این است که آموزه‌های اسلامی کشیدن تصاویر قدسی را برای هنرمندان ممنوع کرده‌اند و هنرمندان مسلمان اجازه کشیدن چهره افرادی مانند پیامبر اسلام (ص) را ندارند. در چنین شرایطی، تنها راه بروز احساسات هنری پیرامون آموزه‌های اسلامی، روی آوردن به نقاشی خط است. در حالی که نقاشی‌های خط اسلامی، عمدتا نمایانگر کلمه‌ای خاص هستند اما در اروپا هنرمندان علاقه‌مند به نقاشی خط، بیشتر در زمینه کشیدن تکه‌های متن اهتمام ورزیده‌اند. گیوم آپولینر، شاعر فرانسوی، از جمله هنرمندان اهل اروپا است که در زمینه نقاشی خط نیز فعالیت داشته است.
چگونگی به تصویر کشیدن یک شعر انتزاعی
هنرمندان فعال در زمینه نقاشی خط، یک کلمه یا تکه‌ای از یک متن را به شکلی می‌نویسند که پس از تکمیل فرآیند خلق اثر، شکل متن نوشته شده، به خودی خود بیانگر مفهوم متن باشد. به طوری که اگر فردی غیر ایرانی که هیچ آشنایی با زبان ایرانی ندارد، متن نوشته شده را ببیند، بتواند بدون فهمیدن معنی لغوی کلمه، حسی که پشت آن کلمه نهفته است را دریافت کند. برای مثال اگر هنرمند هستید و دوست دارید مفهوم انتزاعی ترس را به کمک نقاشی خط بیان کنید، می‌توانید هنگام کشیدن کلمه ترس، لرزش کوچکی در دست‌هایتان بیاندازید.
